De levenswandel van de roemruchte Marietje van Oordt (1897-1974) is onderwerp van een nieuw onderzoek door Gerard Termorshuizen. De Indische pers schreef met regelmaat over haar dubieuze levenswandel. Door de ontmoeting in 2011 van enkele in Nederland wonende nazaten, kan Termorshuizen haar leven reconstrueren. Stichting Tong Tong probeert nu het geld te verzamelen om van dit onderzoek een boek uit te geven, vergezeld van een kleine expositie. En we vragen aan onze Sobats en andere vrienden of ze daaraan zouden willen bijdragen.
Meer dan een particuliere geschiedenis
Het verhaal dat Gerard Termorshuizen wil vertellen is meer dan een particuliere geschiedenis. Het schetst de sociaaleconomische positie van de ‘onderste lagen’ van de Indo-groep omstreeks 1900. De strijd voor de emancipatie van de Indo is er een geweest van vallen en opstaan. Hoewel het aantal van hen dat doordrong tot de hogere functies bij het gouvernement en bedrijfsleven toenam, bleef het gros van de Indo’s tot de laagst betaalde werknemers horen. Waren die laatsten in ieder geval verzekerd van een geregeld inkomen, tienduizenden anderen leidden een armoedebestaan. Verstoken van een behoorlijke opvoeding en onderwijs, leefden zij van de hand in de tand of kwamen terecht in de criminaliteit of prostitutie.
Roemruchte verschijning
Al op jeugdige leeftijd zwierf Marietje – voortdurend veranderend van identiteit – rond over Java. Door de inventiviteit en allure waarmee zij tussen 1914 en 1930 haar beroep uitoefende, groeide zij uit tot een roemruchte verschijning in de kolonie. Het publiek volgde haar carrière via de Indische pers die gretig reageerde op elke zich aandienende snipper nieuws over haar.
In sociaal-historisch perspectief kan dit verhaal in belangrijke mate bijdragen aan onze kennis over wat zich afspeelde aan de onderkant van de Europese (koloniale) samenleving.
Een recente ontdekking
Tot aan 1930 kunnen wij het leven van Marietje volgen in de Indische pers. Daarin worden we eveneens geïnformeerd over de steeds luider opklinkende kritiek op een maatschappelijk misstand. Onder verwijzing naar haar achtergrond en milieu was er – óók bij rechters – sprake van mededogen, gêne en schuldgevoel.
Dankzij de ontmoeting in 2011 van enkele, in Nederland wonende, nazaten van Marietje, kunnen we nu ook – aan de hand van een familiearchief en mondelinge
mededelingen – in grote lijnen haar bestaan na 1930 volgen. Deze familieleden hebben volmondig toegestemd in het gebruik van archiefmateriaal en foto’s. De familie was vrijwel onbekend met het bewogen leven van hun (over)grootmoeder.
Dr Gerard Termorshuizen is geen onbekende voor Stichting Tong Tong. De lezingen van de neerlandicus en historicus vormen al vele jaren een populair onderdeel van het het Tong Tong Festival. Mede hierom heeft Termorshuizen zelf Stichting Tong Tong benaderd; hij wil graag dat deze bijzondere geschiedenis via onze kanalen een groot geïnteresseerd publiek bereikt.
Daarom is het de bedoeling het sensationele verhaal van Marietje van Oordt niet alleen als boekje uit te geven, maar ook door middel van een tentoonstelling te vertellen. Zo kan een groot publiek meer te weten te komen over de sociale omstandigheden in de laatste halve eeuw van onze kolonie.
