Vanaf 30 juni 2016 is in Museum Haarlem de tentoonstelling ‘Man met moraal: Pa van der Steur; Uit Haarlem naar Indië’ te bezoeken. Dit is de tentoonstelling zoals die in 2015 te zien was op de Tong Tong Fair, uitgebreid met informatie over de vormende jaren in zijn geboortestad Haarlem.
In 1892 vertrok Haarlemmer Johannes van der Steur vol idealen naar de ‘Oost’. Als kersverse zendeling opende hij tehuis Oranje-Nassau op Magelang (Java) voor militairen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL). Nadat hij de vaderloze kinderen van KNIL-militairen en inlandse vrouwen zag, besloot hij hen op te vangen in zjn tehuis. Uiteindelijk werd hij ‘Pa’ van zo’n 7.000 kinderen.
Haarlem
Dat Johannes van der Steur in Haarlem opgroeide, was cruciaal voor zijn grote werk in de kolonie. Haarlem vormde hem tot de man die hij was. Hier ontmoette hij de destijds beroemde Gerard Veldhuysen sr., kerkplanter en onvermoeibare ambassadeur van de anti-alcoholbeweging. In deze stad richtte Van der Steur met anderen de Middernachtzending (1888) op. Ze verzetten zich tegen het gelegaliseerde bordeelwezen. De Middernachtzendelingen richtten zich op de klant, ze wilden de ‘gevallen man’ helpen. Wat in Haarlem klein begon, groeide uit tot een landelijke beweging van assertieve en actieve christenen. Mannen voor mannen.
Tehuis Oranje-Nassau
Op 27-jarige leeftijd ging Van der Steur vervolgens naar de Oost, kort nadat hij als zendeling was gewijd in de kerk aan Parklaan in Haarlem. Binnen een jaar na aankomst op Magelang bood hij al opvang aan verweesde kinderen en inlandse vrouwen van KNIL-militairen. Het aantal kinderen, dat kortere of langere tijd in het tehuis woonde, groeide explosief. Van der Steur werd hun nieuwe vader en werd al snel ‘Pa’ genoemd.
Waardering
In de Oost groeide Van der Steur uit tot een beroemd man. Iederéén kende hem als Pa. Hij ontving twee koninklijke medailles en werd door de koningin-moeder Emma ontvangen. Zijn tehuis groeide uit tot een bezienswaardigheid waar bekende Nederlanders graag op bezoek kwamen. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd Pa geïnterneerd in een Japans kamp. Hij overleed kort na zijn bevrijding in 1945. Zijn werk en gedachtegoed wordt nog steeds voortgezet op het huidige Java. En in de Haarlemse wijk Schalkwijk is de ‘Pa van der Steurstraat’ te vinden.
Tentoonstelling
Museum Haarlem en Stichting Tong Tong organiseren van 30 juni tot en met 28 augustus 2016 een tentoonstelling over leven en werk van deze Haarlemmer. Museum Haarlem is gevestigd aan het Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem en geopend dinsdag t/m zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur en zondag t/m maandag van 12.00 tot 17.00 uur.
Activiteiten
Het museum organiseert ook diverse activiteiten in Haarlem, waaronder wandelingen. Houd de website van Museum Haarlem in de gaten voor meer informatie.
Boek
De tentoonstelling is gebaseerd op de biografie door Vilan van de Loo, die in 2015 verscheen bij Stichting Tong Tong. Klik hier voor meer informatie: Johannes ‘Pa’ van der Steur (1865–1945): zijn leven, zijn werk en zijn Steurtjes.
Tip: tot en met 11 september 2016 is in Museum Bronbeek de tentoonstelling ‘Zorg voor kinderen: Pa van der Steur en zijn mini-kolonie in Indië’ te bezoeken, waarin juist de periode in Indië extra aandacht krijgt.